Wszyscy rodzice wiedzą, że każdemu noworodkowi zdarza się ulewanie. Wynika ono z refluksu żołądkowo-przełykowego, czyli przedostawania się treści żołądkowej do przełyku, czasami połączonego z regurgitacjami tzn. właśnie ulewaniem. Refluks jest fizjologicznym zjawiskiem w każdej grupie wiekowej. Kiedy więc ulewanie przestaje być wynikiem fizjologicznego refluksu, a staje się bardzo dokuczliwą i wymagającą leczenia chorobą refluksową przełyku? Na to pytanie odpowiedziała grupa ekspertów, która w 2009 roku opracowała dokument pt. „Wytyczne postępowania klinicznego w refluksie żołądkowo-przełykowym u dzieci: wspólne zalecenia Północnoamerykańskiego Towarzystwa Gastroenterologii Dziecięcej, Hepatologii i Żywienia oraz Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii Dziecięcej, Hepatologii i Żywienia”.
Na podstawie tych wytycznych postaram się przybliżyć Wam aktualne standardy diagnostyki, a w kolejnym artykule leczenia i postępowania u niemowląt z tym problemem.
Kiedy ulewanie zaczyna być chorobą?
Mówiąc najprościej – refluks nie jest chorobą, póki nie wywołuje dokuczliwych objawów i powikłań. Uściślając – zaniepokoić powinno Was ulewanie, które:
– występuje co najmniej 2 razy w ciągu dnia przez minimum 3 tygodnie,
– utrudnia karmienie (nerwowość dziecka, zachłyśnięcia, trudności w połykaniu),
– przebiega z wymiotami,
– treść ulana zawiera domieszkę krwi,
– powoduje zachłyśnięcia i bezdechy
Dodatkowe objawy refluksu żołądkowo-przełykowego
Dodatkowe objawy, które mogą być skutkami powyższych to:
– brak przyrostu wagi i długości ciała malucha,
– nieprawidłowa pozycja ciała,
– ciągły niepokój, napięcie dziecka,
– nawracające zakażenia układu oddechowego,
– niedokrwistość,
– zaburzenia rozwoju.
Według autorów „Wytycznych postępowania…” choroba refluksowa jest często mylnie rozpoznawana u dzieci, które ulewają w fizjologicznym stopniu.
Kto jest w grupie ryzyka refluksu?
Do choroby refluksowej predysponują:
– otyłość,
– zaburzenia neurologiczne,
– niektóre zespoły genetyczne,
– wrodzone choroby przełyku,
– przeszczep płuc,
– mukowiscydoza,
– rodzinne tendencje do refluksu.
Diagnostyka refluksu żołądkowo-przełykowego
U niemowląt objawy choroby refluksowej przełyku mogą występować także przy fizjologicznym refluksie, kolce niemowlęcej czy alergiach pokarmowych, dlatego z samego wywiadu nie można postawić diagnozy. Niemniej jednak jest on ważną częścią procesu diagnostycznego i powinien uwzględniać informacje dotyczące diety i karmienia, szczegółów dolegliwości dziecka, innych problemów zdrowotnych, stosowanych leków, historii medycznej rodziny, sytuacji psychospołecznej w otoczeniu dziecka (możliwy stres), ogólnego rozwoju.
Badania stosowane w diagnostyce choroby refluksowej to:
– godzinna pH-metria przełyku,
– kojarzenie pH-metrii i pomiaru impedancji wewnątrzprzełykowej,
– manometria przełyku (badanie motoryki przełyku,
– badanie endoskopowe i biopsja błony śluzowej przełyku,
– badanie kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego z papką barytową,
– scyntygrafia,
– USG przełyku i żołądka,
– badanie popłuczyn oskrzelikowo-pęcherzykowych i aspiratu z ucha środkowego.
W ramach diagnostyki, w niektórych przypadkach u starszych dzieci dopuszcza się maksymalnie 4-tygodniowe próbne leczenie środkami z grupy inhibitorów pompy protonowej. Takiej metody NIE STOSUJE się u niemowląt!
O postępowaniu i związku refluksu z rozwojem psychomotorycznym dziecka możecie przeczytać w drugiej części tekstu.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/50181,postepowanie-wrefluksie-zoladkowo-przelykowym-udzieci-cz-i
- https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/52038,postepowanie-w-refluksie-zoladkowo-przelykowym-udzieci-cz-ii
- https://gastrologia.mp.pl/diagnostyka/86073,leczenie-operacyjne-choroby-refluksowej-i-przepukliny-rozworu-przelykowego-fundoplikacja-sposobem-nissena
